در نوافل و احکامش :
پیدا بکردیم اوقات نوافل و عدد رکعاتش در شبانه روزی ولیکن اینجا ترتیبی نهیم بر وجهی که سزای این جایگاه بود.
چون زوال آفتاب بباشد هشت رکعت نماز زوال بکند و در وی هر سورتی و آیتی که خواهد بخواند و در هر دو رکعت سلامی بدهد و در هر دو رکعت قنوتی بکند و هشت رکعت از پس فریضه پیشین بکند و چهار رکعت از پس فریضه شام بکند به دو تشهد و دو سلام و دو رکعت نشسته بگذارد از پس نماز خفتن به یک رکعت شمرده اند و این دو رکعت از پس همه نماز کند اگر خواهد که نماز کند و از این دو رکعت با بستر شود و مستحب است که به نخسبد الا بر طهارت اگر فراموش کرده باشد و بوقت خواب یادش آید باید که تیمم بکند از بستر خویش وگر کسی بترسد که به آخر شب بیدار نشود بگوید بوقت خواب :
قل انما انا بشر مثلکم یوحی الی تا به آخر سوره
و بگوید :
اللهم ایقظنی لعبادتک فی وقت کذا،
که چون این دعا خوانده باشد بیدار شود انشاء الله
و چون در نیمه شب شود به نمازشب برخیزد و در اول شب نماز شب نکند الا مسافری باشد که در آن شب نتواند برخاستن و چون برخیزد و مسواک بکند و به اختیار دست بیندازد و چون در نماز ایستد افتتاح کند به هفت تکبیر بر آن ترتیب که گفته ایم که سنتی است آن کردن و پس هشت رکعت نماز کند و در دو رکعت نخستین الحمدلله و قل هو الله بخواند در اول رکعت از هردو و در رکعت دوم الحمد و قل یا ایها الکافرون بخواند و در شش رکعت دیگر هر سورتی که بخواهد بخواند و اگر خواهد دراز بخواند و اگر خواهد کوتاه و چون بپردازد دو رکعت شفع بکند و سلام بازدهد از پس دو رکعت شفع و مستحب است که در وی سورة الملک و هل اتی بخواند واگر وقت تنگ بود معوذتین بخواند و پس برخیزد به وترکردن و توجه بنماز بکند بر آن شرح که ما بگفتیم و چون بنماز شب برخیزد و وقت چندان نباشد که وی هر شبی نماز کردی و ترسد که فجر برآید نماز سبک کند و اقتصار بر الحمد تنها بکند و اگر ترسد که فجر برآید دو رکعت شفع بکند و از پسش وتر بکند و دو رکعت فجر بکند وپس فریضه بامداد بکند و از پس آن هشت رکعت را قضا کند و اگر از آن بود که چهار رکعت نماز شب کرده بود و فجر برآید تمام بکند و باقی نماز شب سبک بکند و پس فریضه بکند و روایتی کرده اند که نماز شب روا بود کردن پس از آنکه فجر برآمده باشد از پیش فریضه و این روایت رخصت است در کردن نافله بوقت هرگه که به اول وقت بود و چون وقت تنگ شده باشد روا نبود و با اینهمه نباید که بعادت کند و احتیاط آن است که ما بگفتیم و اگر کسی دو رکعت از نماز شب فراموش کند پس از آن که وتر کرده باشد یادش آید آن دو رکعت را قضا کند و از پس آن وتر با سر گیرد و اگر کسی را تشهد در نافله فراموش شده و پس یادش آید پس از آنکه برکوع شده باشد که وی تشهد نخوانده است آن رکوع بیندازد و بنشیند و تشهد بخواند و چون از نماز شب پرداخته باشد برخیزد و دو رکعت فجر کند اگر چه فجر برنیامده باشد
و مستحب است که بر پهلو خُسبد و در آن حال که بر پهلو خفته باشد دعائی که معروف است در آن بخواند و اگر ببدل بر پهلو خفتن سجده کند نیز وی را باشد و باکی نبود که مردم نوافل نشسته بکنند اگر بر پای نتوانند کردن و خواهند که نشسته کنند ببدل هر رکعتی دو رکعت بکنند پس اگر ببدل هر رکعتی رکعتی بکنند و حال این باشد که ما بگفتیم ترک افضل کرده باشد
وگر کسی در دعای وتر بود و نخواهد که ببرد و تشنگی رسد و در پیشش آب نهاده بود روا بود که گامی چند فرا شود و آب باز خورد و پس باز جایگاه شود و نماز تمام بکند بی آنکه پشت بر قبله کند.
(از ترجمۀ النهایة فی مجردالفقه والفتاوی چ دانشگاه صص ٨٤ - ٣٧).