مبرَّد.
[ م ُ ب َر رَ ]
(اِخ)
محمد بن یزید بن عبدالاکبر
الازدی
بصری
مشهور به مبرد.
مکنی به ابوالعباس .
وی نحو را از حرمی و مازنی و غیر آن دو فرا گرفت ،
وبرخی او را بصری و یمنی گفته اند.
مولد او بسال ٢٠٧ یا٢١٠ بود
و در٧٧ سالگی بسال ٢٨٥ در بغداد درگذشت
ودر گورستان دارالکوفه مدفون است .
ادب را بر مازنی وابوحاتم سجستانی آموخت .
و نفطویه و جز او نزد وی تعلیم گرفتند.
وی با ابوالعباس احمد بن یحیی ملقب به ثعلب معاصر بود
و تاریخ ادباء به آن دو ختم شد.
مبرد دوست می داشت که با ثعلب فراهم آید
و ثعلب اجتماع با او را ناخوش می داشت .
جعفر بن محمد بن حمدان فقیه موصلی
که دوست مبرد و ثعلب بود، گفت :
از ابوعبدالله دینوری پرسیدم
چرا ثعلب نمی خواهد با مبرد هم مجلس شود.
گفت
چون مبرد خوش سخن ، نیکوبیان ، گشاده زبان است ،
و مذهب ثعلب مذهب معلمان است .
چون در مجلسی فراهم آیند
به ظاهر حکم به نفع مبرد کنند
تا آنگاه که باطن معلوم شود.
وی به بغداد سکونت جست
و در نحو و لغت امام شناخته گشت .
او را در ادب تألیف های نافع است
که مشهورترین آنان کتاب «الکامل» در لغت میباشد
که از ارکان ادب وکلام بشمار میرود.
مبرد لقب محمد بن یزید النحوی بصری است
بدان جهت در براده نشسته درس می گفت .
و نیز او راست :
المقتضب ،
اعراب القرآن ،
طبقات النحاة المبصریین
و نسب عدنان و قحطان .