فَدَک
 قریه ای [ دِه ، دهکده ] در حجاز
 که از آنجا تا مدینه دو روز راه است ،
 و گویند سه بخش بوده است
 و هنگامی که رسول اکرم خیبر و قِلاع آن رافتح کرد،
 سه قلعه پایداری کردند
 و محاصرۀ آنها به دشواری گرایید،
 و اهل فدک قاصدی نزد رسول خدا فرستادند
 که اموال و میوه های خود را به نصف ،
 تقسیم و مصالحه نمایند،
 و رسول (ص) این غنیمت جنگی را پذیرفت .
 در این ناحیه چشمه ها و نخلستانهایی بود
 و سپس عمر بر آن دست انداخت
 و هنگامی که فتوح مسلمین وسعت یافت
 آن را به ورثۀ رسول اکرم بازداد.
 بر سر این دِه
 بین علی و عبّاس بن عبدالمطّلب اختلاف بود.
 علی میگفت :
 آن را رسول اکرم در زمان خود به فاطمه بخشیده است
 و عباس آن را ملک رسول میدانست
 و خود را وارث او میشمرد
 و سرانجام عمر بن عبدالعزیز
 [متوفی در 101 ه.ق]
 در زمان خلافت خود
 به والی مدینه دستور داد
 که آن را به فرزندان فاطمه واگذارد.
 دربارۀ این ده سخن بسیار است
 و در اینکه بعد از رسول اکرم
 کار آن به کجا کشید اختلاف روایت موجود است . 
 دهی که پیغمبر (ص) در آنجا باغ خرما داشت .
 این در خیبر بود
 و رسول اکرم آن را به فاطمه علیهاالسّلام بخشید
 و ابوبکر از او بازگرفت . 
 دِهی است به خیبر،
 و از آن ده است فدکی .
 و این دِه را به نام فدک  پسر حام بن نوح خوانده اند.

 لعنت کنم بـر آن بُت ، کـز  فاطمه  فَـدَک را
 بستد به قهر تا شد رنجور و خوار و غمگین 
 ناصرخسرو [قرن پنجم ه.ق]

***