زُبَیر

تولّد 28 سال ق.ه
مرگ 36 ه.ق
مدفون در کشور عراق
در شهر بصرة

 زبیر بن عَوّام .
 صحابی است . 
 زبیربن عَوّام قرشی اسدی
 مکنّی به ابوعبدالله ،
 حواری پیغمبر (ص) است
 که به دست عمرو بن جُرموز به قتل رسید.
 ابن ابی حاتم رازی آرد :
 زبیر از مدینه و صحابی است .
 فرزندش عبدالله بن زبیر از او روایت دارد.
 در اعیان الشّیعة آمده :
 زبیر چهارمین یا پنجمین کس است که به دین اسلام گروید.
 با نخستین مهاجران به حبشه
 و بار دیگر نیز به مدینه هجرت کرد.
 در همه نبردهای مسلمانان تا گشودن مصر، شرکت جست .
 جزء عشرۀ مبشّره
 و اصحاب شوری بوده است .
 امّا در روز سقیفه ، به طرفداری حضرت علی (ع) برخاست
 و حقّ خود را در شوری بدو واگذار ساخت
 و پیوسته طرفدار او میبود تا
 با طلحة جنگ جمل را آراست
 و به قتال با علی (ع) برخاست ،
 امّا پس از سخنی که علی (ع) با او گفت
 میدان جنگ را ترک کرد.
 ابن جُرموز (که بعدها جزء خوارج گردید(
 و دو تن از بنی تمیم به تعقیب او پرداختند
 و در وادی السِّباع بدو رسیدند و او را کشتند.
 حضرت علی (ع ) قاتل زبیر را دوزخی خواند.
 و برخی بر آنند که ابن جرموز
 در قتل زبیر
 برانگیختۀ احنف بن قیس بود.
 حَسّان بن ثابت در مدح زبیر ابیاتی سرود
 و از آن جمله است :

هُوَ الفارِسُ المَشهورُ وَالبَطَلُ الَّذي
يَصولُ إِذا ما كانَ يَومٌ مُحَجَّلُ

إِذا كَشَفَت عَن ساقِها الحَربُ حَشَّها
بِأَبيَضَ سَبّاقٍ إِلى المَوتِ يَرفُلُ

وَ إِنَّ اِمرَأً كانَت صَفِيَّةُ أُمُّهُ
وَ مِن أَسَدٍ في بَيتِها لَمُرَفَّلُ

لَهُ مِن رَسولِ اللَهِ قُربى قَريبَةٌ
وَ مِن نُصرَةِ الإِسلامِ مَجدٌ مُؤَثَّلُ

كَم كُربَةٍ جَلّى الزُبَيرُ بِنَفسِهِ
عَنِ المُصطَفى وَاللَهُ يُعطي فَيُجزِلُ 

 زِرِکلی آرد :
 زبیر بن عَوّام بن خویلد اسدی ،
 صحابی دلاور پیغمبر(ص)
 و یکی از عشرۀ مبشّرة
 و نخستین کسی است که برای اسلام شمشیر کشید.
 وی پسرعمۀ پیغمبر (ص) است
 و در١٢ سالگی بدو ایمان آورد.
 در بدر و احد
 و دیگر جنگهای زمان پیغمبر (ص ) شرکت جست .
 و در جنگ یرموک
 خود فرمانده گروهی از مبارزان بود.
 در نبرد جابیه
 در زمان خلافت عمر
 حضور یافت و دلاوریها کرد.
 عمر او را جزء آن دسته
 که پس از خود سزاوار خلافت هستند به شمار آورد.
 زبیر مردی مال دار و تجارت پیشه بود.
 املاک فراوان از خود باقی گذارد
 که به بهایی در حدود٤٠ ملیون درهم فروخته شد.
 زبیر مردی بلند بالا بود
 به طوری که گاه سواری بر اسب
 پا های او به زمین میرسید.
 موی صورتش اندک
 و موی سایر اندام او فراوان بود.
 در جنگ جمل
 در وادی السِّباع
 ٧ فرسخی بصره
 به دست ابن جُرموز غافل گیر شد و به قتل رسید.
 بخاری و مسلم ٣٨ حدیث او را ثبت کرده اند.