شب قدر
شب باارج
ارجمندترین شب از شبهای سال.
شبی که بهتر از هزار ماه است «لیلة القدر خیر من الف شهر» و دعا در آن مستجاب میشود و احتمال قوی آنکه در رمضان باشد یکی از شبهای نوزدهم و بیست ویکم و بیست وسوم (به اعتقاد شیعه). و شب بیست وهفتم (به اعتقاد اهل سنت)
گویند که در آن شب قرآن نازل گردید بحکم سورۀ قدر و آیۀ «اناانزلناه فی لیلةالقدر».
دربارۀ شب قدر و وقت و وجه تسمیۀ آن :
ابوالفتوح نویسد :
اما شب قدر در آن خلاف کردند که برای چه قدر خوانند بیشترینۀ ایشان گفتند یعنی : شب تقدیر است و فصل احکام و تقدیر قضا یا آنچه خواهد بودن در سال از آجال و ارزاق و اقسام همه در این شب کنند و گفتند قوله «فی لیلة مبارکة» هم این شب است
و روایت کرد ابوالضحی از عبدالله بن عباس که او گفت خدای تعالی حکمها در نیمۀ ماه شعبان فصل کند و در شب قدر به فرشتگان سپارد و برای آن مبارک خواند او را که در او خیرها بسیار است و برکت بسیار از آسمان فرود آید بر امت محمد (ص).
سعید جبیر گفت در این شب نامهای حجاج بنویسند از آنکه آن سال حج خواهند کرد چنانکه یکی زیاده نباشد و یکی نقصان نشود.
بعضی دیگر گفتند مراد به قدر عظمت است یعنی این سبب عظمت و بزرگواری است. ابوبکر وراق گفت برای آن این را شب قدر خوانند که هر بی قدری در این شب با قدر و منزلت شود چون طاعت کند و این شب را احیا کند.
و گفتند برای آنکه طاعت در این شب به نزدیک خدای تعالی قدر و منزلت تمام دارد.
سهل بن عبدالله گفت برای آنکه خدای تعالی در این شب فرشتگان با قدر و منزلت از آسمان فرو فرستد به زمین.
خلیل احمد گفت برای آنکه در این شب زمین به فرشتگان تنگ شود از بسیاری که فرود آیند. من قول العرب : قدرت علیه قدراً اذا ضیقت علیه. و منه قوله : و من قدر علیه رزقه.
در وقت شب قدر اختلاف کردهاند بعضی از صحابه گفته اند که این شب فقط مختص به زمان پیغمبر است و چون وی برفت شب قدر نیز برداشته شد و بعضی دیگر گفتهاند تا به قیامت باشد و بعضی دیگر گفتهاند در جملۀ سال است اما جمهور علما برآنند که شب قدر در ماه رمضان باشد هر سال و آنکه در کدام یک از شبها باشد اختلاف کرده اند بعضی شب اول ماه رمضان باشد و حسن بصری گفت که شب هفدهم ماه رمضان است و در نزد اهل بیت (ع) و امام شافعی و ابوهریره آن است که شب قدر در دهۀ سوم ماه رمضان است و در اینکه کدام یک از شبهای دهۀ سوم است اختلاف کرده اند بدین قرار : شب بیست ویکم، شب بیست وسوم، شب بیست وپنجم، شب بیست وهفتم و شب بیست ونهم.